Padus avium

Czeremcha zwyczajna



Właściwości czeremchy: co wiemy współcześnie?

Dziś wiemy, że wiele dawnych zastosowań czeremchy ma naukowe uzasadnienie.

Jeśli chodzi o owoce czeremchy można stosować podobnie do bzu czarnego: zawierają między innymi mnóstwo antyoksydantów: witaminę C, rutynę, antocyjany (czyli bardzo podobnie do bzu). Podobnie jak bez, pestki mają w sobie glikozydy cyjanogenne.

W przypadku czeremchy związkiem czynnym jest  między innymi prunazyna (bo Prunus), która rozkłada się do słynnego kwasu pruskiego czy jeszcze straszniej brzmiącego: cyjanowodoru. Zanim jednak uciekniecie z przerażeniem i zaczniecie wysyłać mi maile, że truję nasz piękny naród (już chyba dostałam na skrzynkę wszystko, co bloger może dostać;)), uspokajam, że te same glikozydy są w bzie czarnym czy na przykład w pestkach wiśni, czereśni, moreli czy gorzkich migdałach (akurat w czeremsze jest też amigdalina, stąd też roztarte liście mają trochę  zapach migdałów).

A przecież nikt nie krzyczy, że morele są toksyczne;).

Jest na nie prosta rada:

A) nie jeść pestek (czyli pestki wypluwamy lub oddzielamy podczas robienia przetworów)

B) poddać całość obróbce termicznej: dlatego na przykład Indianie stosowali suszone owoce

Jeśli połkniecie pestkę przez przypadek nic takiego się nie stanie (oprócz ewentualnego ryzyka zadławienia). Jak zobaczycie na filmie, pestki są dość spore, ale nadal nieco mniejsze od wiśni i dość łatwo się je oddziela. Owoce czeremchy mają działanie lekko przeciwbakteryjne, moczopędne,

Purazyna (czyli jeden z glikozydów cyjanogennych) znajduje się również w liściach, gałęziach i korzeniu. To właśnie dawka czyni lekarstwo i między innymi dzięki niej napary czeremchowe z tych części mają zastosowania przeciwbakteryjne, prowadzi się także badania nad ich przeciwnowotworowym zastosowaniem.

Owoce czeremchy mają działanie lekko przeciwbakteryjne, moczopędne, lekko przeczyszczające.

Widzowie na YouTube podpowiedzieli mi też, że skóry natartej czeremchowymi liśćmi unikają komary, ale osobiście nie miałam okazji próbować :-)

Bodziszek drobny

                                                        
Składniki czynne. W bodziszkach i iglicach występują kwasy fenolowe (galusowy, kawowy, elagowy, ferulowy, chinowy), gorycze (geranina 0,5-12%, zależnie od pory roku i gatunku; glikozyd fenolowy), flawonoidy (kwercetyna, kemferol), garbniki (10-28%, zależnie od pory roku, najwięcej wiosną, w kwietniu), alkaloidy i aminy (kofeina; histamina, cholina). Garbniki zbudowane są z kwasu galusowego i elagowego. przy hydrolizie dają czerwień geraniową (Geraniumrot) i fenolokwasy.

Właściwości lecznicze: hipoglikemiczne (przeciwcukrzycowe), przeciwzapalne i ściągające, hamujące drobne krwawienia, przeciwwysiękowe; ochronne na miąższ wątroby i nerek; antybakteryjne, fungistatyczne, pierwotniakobójcze. Uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne. Wymiata wolne rodniki i nadtlenki. Stabilizuje strukturę błon komórkowych. Hamuje nieżyt przewodu pokarmowego i gardła. Usuwa zmiany ropne z błon śluzowych i skóry. Zmniejsza wydzielanie łoju i potu przy zastosowaniu zewnętrznym. Pobudza odnowę komórek wątrobowych. Wiąże szkodliwe i zbędne produkty przemiany materii i ułatwia ich usuwanie. In vitro działa przeciwnowotworowo, hamując proliferację komórek tumorowych.

Zastosowanie zewnętrzne: do okładów, płukanek, lewatywy, przemywania: stany zapalne spojówek i białkówki, ropne zapalenie powiek, nadmierne łzawienie oczu, zapalenie naczyniówki; stany zapalne odbytu i narządów płciowych, upławy, świąd odbytu, hemoroidy (sprawdzają się gęste odwary i ekstrakty); rany trudno gojące się, szczególnie te sączące; mokre wypryski; łuszczyca, opryszczka, liszaje, atopowe zapalenie skóry, pokrzywka, łojotok, trądzik różowaty i młodzieńczy, trądzik sterydowy, polekowy, kosmetyczny; łojotokowe zapalenie skóry.

Zastosowanie doustne: cukrzyca, stany zapalne gardła i jamy ustnej, zapalenie przełyku i wpusty żołądka, stan zapalny ściany żołądka i dwunastnicy, zapalenie jelit, polipy jelita grubego, brodawczaki jelita, zapalenie wrzodziejące jelit, choroba wrzodowa; zespół jelita drażliwego, nieżyt przewodu pokarmowego; kandydoza i kryptokokkoza jelit, kolibakterioza; nowotwory. W XVIII i XIX wieku zalecano także przy zapaleniu oskrzeli i płuc, przy chorobach reumatycznych, zaburzeniach miesiączkowania.

Dawki i preparaty:
Wyciąg wodno-alkoholowy: 1 część rozdrobnionego ziela lub kłącza zalać 2 częściami alkoholu 40-70%, odstawić na 7 dni, przefiltrować. Ten sam surowiec ponownie zalać, ale tym razem gorącą wodą (2 części), gotować 10 minut, odstawić na 40 minut, przecedzić. Połączyć oba uzyskane wyciągi, wymieszać. Zażywać 3-4 razy dziennie po 1-2 łyżki. Przy biegunce co 3 godziny po 1 łyżce. Stosować też doprzemywania, płukanek, okładów (do pędzlowania w stanie nierozcieńczonym, do płukania i okładów, częstego przemywania zmian skórnych: 1 łyżka wyciągu na 1/2 szklanki wody ciepłej).

Odwar – Decoctum Geranii: 1-2 łyżki rozdrobnionego surowca (kłącze/korzenie, ziele) zalać 1 szklanką wody; gotować 10 minut; odstawić na 30 minut, przecedzić. Pić 2-4 razy dziennie po 50-100 ml lub więcej w razie potrzeby, np. przy ostrym nieżycie przewodu pokarmowego 100 ml co 3 godziny. Ponadto do okładów na oczy, płukanek, irygacji pochwy, opłukiwania moszny i prącia przy stanach zapalnych i ranach, liszajach, wrzodzeniach, do lewatywy, opłukiwania odbytu, nasiadówek; opłukiwania warg sromowych.

Napar – Infusum Geranii: 1 łyżkę kwiatów, liści lub ziela bodziszka zalać 1 szklanką wrzącej wody; parzyć 20 minut pod przykryciem; przecedzić. Pić po 100-200 ml 2-4 razy dziennie, zależnie od rodzaju choroby i potrzeby. Przy kaszlu i nieżytach przewodu pokarmowego częściej, ale w małych dawkach, np. co 2 h po 50-100 ml. Można podawać nawet małym dzieciom. Napar nadaje się też do użytku zewnętrznego. Napary z kwiatów bogate w antocyjany, proantocyjanidyny, wolne fenolokwasy i flawonoidy są efektywne w leczeniu stanów zapalnych oczu (naczyniówka, powieki, spojówki, rogówka) – doustnie i równocześnie w okładach
Bodziszki są bezpieczne w stosowaniu.

Smardz  

(Morchella esculenta)

Smardz jadalny jest bardzo smacznym grzybem nadającym się do spożycia. Zawiera duże ilości błonnika i białka, a także węglowodany oraz tłuszcze. W jego składa wchodzą także śladowe ilości witamin i składników mineralnych.
c